X (a elwir gynt yn ‘Twitter’)

Mae X yn wasanaeth rhwydweithio cymdeithasol a microblogio am ddim lle gall defnyddwyr bostio a rhyngweithio â negeseuon a elwir yn ‘Posts’ ( ‘Tweets’ o’r blaen). Gellir cyrchu X drwy borwr gwe neu ap symudol ar gyfer gwasanaethau Windows, Android ac iOS. Gall defnyddwyr cofrestredig bostio, hoffi ac aildrydar negeseuon pobl eraill. Os nad ydych chi wedi cofrestru, gallwch ddarllen a sgrolio drwy gynnwys pobl eraill ar borwr gwe, ond allwch chi ddim postio neges. Gall posts gynnwys testun ysgrifenedig, lluniau, fideos a dolenni y gellir eu darllen gan eich dilynwyr, a'u canfod trwy chwiliad X. Mae pob neges unigol wedi'i chyfyngu i 280 o nodau ac mae ffeiliau sain neu fideo wedi'u cyfyngu i 140 eiliad. Os oes gennych chi gyfrif, mae X yn argymell cyfrifon eraill i'w dilyn yn seiliedig ar eich diddordebau, ac os byddwch chi’n dewis dilyn neu danysgrifio i ddefnyddwyr eraill, bydd eu diweddariadau nhw'n ymddangos ar eich ffrwd.

Mae X wedi dod yn blatfform o ddewis i lawer o oedolion gymryd rhan mewn cymunedau o ddiddordebau a rhannu ymchwil a safbwyntiau’n hawdd a chyflym. Mae'n caniatáu i ddefnyddwyr gymysgu diddordeb proffesiynol gyda safbwyntiau byr am hobïau, diddordebau personol, rhwystredigaethau, neu jôcs. Mae'r cynnwys hygyrch a chryno’n golygu ei bod hi'n hawdd postio syniadau, cwestiynau a safbwyntiau, ac mae llawer o bobl proffil uchel yn defnyddio X fel hyn.

Er bod X yn dal i fod yn boblogaidd dros ben, mae newidiadau dadleuol i’r platfform wedi arwain at golli defnyddwyr a hysbysebwyr. Nodwyd bod colli refeniw hysbysebu a defnyddwyr wedi cyd-fynd â’r cynnydd mewn cynnwys casineb a’r gostyngiad mewn staff sy’n gweithio mewn ymddiriedaeth a diogelwch. Dylai defnyddwyr gofio nad yw cyfrifon â thic glas yn gyfystyr â phobl na sefydliadau credadwy mwyach, gan fod y gwasanaeth hwn wedi symud i fodel tanysgrifio o’r enw X Premium (‘Twitter Blue’ gynt). Mae hyn yn golygu bod unrhyw ddefnyddiwr yn gallu prynu tic glas ar gyfer ei broffil erbyn hyn, waeth a yw’n cynrychioli sefydliad neu unigolyn credadwy. Mae’r camau hyn wedi arwain at gyhoeddi adroddiadau gan y Centre for Countering Digital Hate (CCDH) am y cynnydd parhaus mewn casineb ar-lein ar wefan X.

Sgôr oedran swyddogol

Yr oedran isaf ar gyfer defnyddwyr X, yn ôl telerau gwasanaeth y platfform, yw 13; er nad oes unrhyw ddull trylwyr o wirio oedran.

Mae’r Apple App Store yn rhoi sgôr o 17+ i’r ap a Google Play Store yn argymell ‘Parental guidance required’.

Mae pob cyfrif yn gyhoeddus yn ddiofyn, lle mae unrhyw ddefnyddwyr eraill y platfform yn gallu gweld cynnwys. Ar gyfer defnyddwyr iau, argymhellir gwneud y cyfrif yn breifat.

Dysgwch fwy am sgoriau oedran yn ein Canllaw i rieni a gofalwyr ar sgoriau oedran mewn apiau a gemau.

Sut mae plant a phobl ifanc yn defnyddio'r ap

Mae X yn boblogaidd gyda rhai pobl ifanc am ei ddiweddariadau byr a bachog sy'n ddoniol yn aml. Mae plant a phobl ifanc yn mwynhau'r elfen ryngweithiol, gan wneud cysylltiadau a bod modd dal i fyny gyda straeon newydd a sgyrsiau a phynciau poblogaidd. Mae Posts yn cael eu diweddaru'n rheolaidd felly bob tro y bydd eich ffrwd yn adnewyddu, mae mwy o gynnwys diddorol i chi ryngweithio'n barhaus ag ef. Mae'n apelio’n fawr at bobl ifanc, gan fod nifer y bobl sy'n 'hoffi', yn ail-drydar, a nifer y dilynwyr sydd ganddynt yn gallu rhoi ymdeimlad o gymeradwyaeth, poblogrwydd a chael eu derbyn. Pan fydd posts yn dod yn arbennig o lwyddiannus neu'n mynd yn 'feirol' gall achosi cryn foddhad i bobl ifanc, ond gall ddenu sylw neu aflonyddu digroeso hefyd. Mae Twitter yn cael ei ddefnyddio'n rheolaidd gan enwogion, dylanwadwyr ac arweinwyr, ac yn aml mae hynny’n denu cefnogwyr ifanc i ymuno â X i ryngweithio â nhw a'u cymunedau cefnogwyr ar Twitter.

Nodweddion a therminoleg allweddol

Risgiau posibl

Cynnwys

Mae cynnwys ar Twitter yn cael ei ychwanegu a'i gynhyrchu gan ddefnyddwyr ac mae llawer ohono heb ei gymedroli. Mae'n bosib cwyno am gynnwys a'i ddileu am fethu cydymffurfio â safonau cymuned X ac mae defnyddwyr yn cael eu hannog i farcio unrhyw gynnwys maen nhw’n ei drydar a allai fod yn sensitif (gan gynnwys cynnwys rhywiol neu dreisgar), er mwyn iddo gael ei ddal gan hidlyddion. rhywfaint o hiliaeth, casineb at fenywod ac iaith casineb ar X yn ogystal â beirniadaeth ddeifiol ac anghytuno gwenwynig. Mae'n hawdd chwilio am a gweld cynnwys rhywiol hefyd, gan fod rhai gweithwyr rhyw yn defnyddio X fel platfform i hysbysebu eu gwaith. Drwy gyfyngu ar bwy mae'ch plentyn yn gallu cysylltu â nhw ar y platfform, mae'n llai tebygol o brofi iaith, cynnwys neu ymddygiad anaddas i'w oedran. Fodd bynnag, dylid cydnabod y gallai'ch plentyn fod yn agored i gynnwys amhriodol o hyd drwy ei gysylltiadau hysbys.

Ers i X newid dwylo ym mis Hydref 2022, mae nifer y staff wedi lleihau’n sylweddol, sy’n golygu bod llai o bobl yn y timau cymedroli cynnwys. Adrannau fel ymddiriedaeth a diogelwch a chysylltiadau cyhoeddus gafodd eu lleihau fwyaf, gan nad oeddent yn cael eu hystyried yn bwysig o gymharu â staff yn gweithio ym maes peirianneg a datblygu. Mae hyn yn golygu bod safon y cymedroli’n salach, a bod y platfform yn gorfod dibynnu llawer mwy ar broses awtomeiddio i olrhain cynnwys niweidiol yn hytrach na bod cymedrolwyr cig a gwaed yn chwilio am gynnwys o’r fath. Dylai rhieni a gofalwyr fod yn fwy gofalus wrth adolygu’r math o gynnwys y mae eu plentyn yn ei weld ar y platfform. Dylech annog eich plentyn i siarad â chi os yw’n gweld cynnwys sy’n peri gofid iddo.

Mae newidiadau algorithmig wedi’u gwneud i’r platfform, gan newid sut mae cynnwys yn cael ei gyflwyno i ddefnyddwyr. O’r blaen, byddai defnyddwyr wedi gweld postiadau mewn trefn gronolegol, ond bellach, maen nhw’n cael gweld detholiad o bostiadau a all fod o ddiddordeb iddyn nhw yn yr adran ‘For you’. Mae rhai sy’n defnyddio’r ap yn gallu dewis naill ai gweld cynnwys gan bobl maen nhw’n eu dilyn neu bostiadau sy’n cael eu hargymell gan X. Am fwy o wybodaeth ar sut i wneud hyn, darllenwch adran ‘Rheoli rhyngweithio a chynnwys’ y canllawiau hyn. Dylid gwirio’r gosodiad hwn yn rheolaidd.

Cysylltu ag eraill

Mae peryglon dod i gysylltiad â dieithriaid gan gynnwys bwlio ar-lein, aflonyddu, a rhyngweithio sarhaus. Mae bwlio ar-lein yn gallu bod yn broblem fawr ar X gan fod defnyddwyr poblogaidd yn gallu denu llawer o'u dilynwyr i gymryd rhan ac ychwanegu eu safbwyntiau eu hunain gan ymestyn yr holl sylwadau cas. Gelwir hyn yn Twitter 'Pile on'.

Hefyd, mae X yn cyflwyno'r risg o feithrin perthynas amhriodol i blant a phobl ifanc sy'n defnyddio'r platfform oherwydd y potensial ar gyfer negeseuon uniongyrchol. Fel gyda phlatfformau eraill, mae drwgweithredwyr yn gallu defnyddio natur fregus plant i'w canmol nhw a meithrin digon o gysylltiad i ysgogi sgwrs un i un drwy neges uniongyrchol. Gwnewch yn siwr bod 'Direct messaging' wedi'i analluogi yn unol â'r gosodiadau yn adran 'Sut i gadw'ch plentyn yn ddiogel' y canllaw hwn. Siaradwch â'ch plentyn am y risgiau o gysylltu â dieithriaid ac egluro pwysigrwydd peidio â rhannu unrhyw wybodaeth bersonol neu adnabyddadwy ar ei broffil neu mewn sgyrsiau. Atgoffwch ddefnyddwyr i ddweud wrthych chi os oes rhywun wedi gofyn cwestiynau mwy personol neu wedi gwneud cais am sgwrs breifat trwy ap gwahanol.

Ceisiwch sicrhau bod eich plentyn yn ymwybodol o hacwyr a sgamwyr ar X. Gallant dderbyn anogaeth i glicio ar ddolenni neu gysylltu â phobl yn breifat, lle mae rhywun yn ceisio eu hacio neu eu twyllo neu ddwyn manylion eu cyfrif.    

Mae rhai proffiliau X yn gyfrifon awtomataidd a reolir gan bot meddalwedd. Mae bot X, a elwir weithiau'n 'zombies', yn cael eu rhaglennu i weithredu fel defnyddwyr cyffredin X (fel hoffi neu ddilyn cyfrifon eraill) ond eu pwrpas yw post ac ail-drydar cynnwys penodol ar gyfer pwrpas a bennwyd ymlaen llaw, yn aml ar raddfa fawr. Mae rhai bots yn gyfeillgar ac yn helpu i ledaenu negeseuon positif yn gyflym. Fodd bynnag, gellir cynllunio bots at ddibenion maleisus, fel trin yn ystrywgar neu fygwth defnyddwyr eraill, sbamio neu ledaenu newyddion ffug a chamwybodaeth. Gellir defnyddio bots i chwyddo nifer y dilynwyr yn artiffisial ar broffil gwirioneddol, sy'n gallu cynyddu hygrededd a dylanwad cymdeithasol y defnyddiwr hwnnw yn seiliedig ar eu poblogrwydd ymddangosiadol.

Mae cymunedau ar X yn adleisio nodwedd ‘grwpiau’ sy’n gyffredin ar draws llawer o blatfformau cyfryngau cymdeithasol. Fel gosodiadau grwpiau eraill, efallai y bydd cymunedau ar X yn ceisio denu eich plentyn i ymuno a chwrdd â phobl o’r un anian yn seiliedig ar ddiddordebau cyffredin, fel gêm fideo benodol neu grëwr penodol. Fodd bynnag, gan fod hyn yn gallu cysylltu plant a phobl ifanc â llawer o bobl nad ydynt yn eu hadnabod, mae yna risg diogelwch hefyd. Os yw’ch plentyn yn ymuno â chymuned ar X, mae’n bwysig eich bod yn cadw mewn cysylltiad rheolaidd i wirio beth sy’n mynd ymlaen yn y gymuned hon. Darllenwch yr adran ‘rheoli preifatrwydd’ er mwyn helpu i gadw’ch plentyn yn ddiogel yn Communities.

Ymddygiad defnyddwyr

Y brif risg ymddygiad ar X yw bod barn a safbwyntiau defnyddwyr yn gallu cyrraedd cynulleidfa eang dros ben. Ers i’r platfform newid dwylo yn 2022, mae sawl defnyddiwr a oedd wedi’i wahardd o’r blaen wedi cael dychwelyd. Mae cyfrifon nifer o bobl â phroffil uchel wedi’u hadfer, er gwaetha’r ffaith eu bod wedi’u gwahardd o’r platfform cynt am dorri rheolau X. Dylech siarad â’ch plentyn am y math o bobl y mae’n dewis eu dilyn ar y platfform a’i annog i feddwl yn feirniadol am y post y mae’n eu darllen. Atgoffwch eich plentyn i siarad â chi os yw’n darllen rhywbeth sy’n peri gofid iddo neu nad yw’n ei ddeall.

Felly, mae’n bwysig eich bod chi’n helpu eich plentyn i ddeall beth sy’n briodol, a ddim yn briodol i'w rannu, a thrafod y ffyrdd amrywiol o ddiogelu ei hun trwy rannu â'i gysylltiadau’n unig. Gwnewch yn siwr bod eich plentyn yn deall y gallai fod yn anodd cadw perchnogaeth ar unrhyw gynnwys unwaith y mae wedi'i rannu ar-lein, ac y bydd yn gadael cofnod digidol parhaol. Mae Twitter yn cynnwys nodwedd ffrydio byw  hefyd, ac mae'n hollbwysig analluogi hyn ar gyfer defnyddwyr iau. Os yw'n hyn, trafodwch beryglon ffrydio byw gyda'ch plentyn.

Dyluniad, data a chostau

Mae yna risgiau i blant a phobl ifanc gyda X, gan fod y cynnwys mor gryno a thameidiog ac felly'n hawdd ymwneud ag ef heb fawr o ymdrech na sylw arbennig. Gallai'r ffordd gryno hon o lyncu gwybodaeth fod yn atyniadol iawn i bobl ifanc, a'u denu i ddefnyddio'r ap am gyfnodau maith o sgrolio drwy ffrwd sy'n diweddaru'n barhaus. Siaradwch â'ch plentyn er mwyn gosod cyfyngiadau ar y defnydd o X, ac ewch drwy'r gosodiadau hysbysiadau i'w helpu i sicrhau rhywfaint o amser di-sgrîn.

Mae X wedi lansio gwasanaeth am dâl a elwir yn ‘X Premium’ (‘Twitter Blue’ gynt). Mae tanysgrifwyr i’r gwasanaeth hwn yn cael addewid y bydd eu post yn cael blaenoriaeth yn yr algorithm; maen nhw’n gallu golygu negeseuon a gweld llai o hysbysebion. Bydd cyfrifon defnyddwyr X Premium yn cael eu dilysu â thic glas. Siaradwch â’ch plentyn am sut mae tanysgrifiadau yn gweithio a’i atgoffa bod hon yn strategaeth fusnes gan X i wneud arian, yn hytrach na chynnig mantais fawr i ddefnyddwyr. Tra bod ticiau glas yn cael eu defnyddio i gynrychioli hygrededd, mae’n bwysig cofio bod unrhyw ddefnyddiwr yn gallu talu am y gwasanaeth hwn ac nad yw’n golygu bod y defnyddiwr neu’r sefydliad yr hyn y mae’n ei honni, neu eu bod nhw’n ffynhonnell wybodaeth gredadwy. Hefyd, dylech wneud yn siŵr bod eich plentyn yn deall nad yw’r ffaith bod ganddo ef/hi neu ddefnyddiwr arall dic glas, yn golygu bod ganddo hygrededd awtomatig.

Mae X wedi cyflwyno dau wasanaeth talu sy’n annog defnyddwyr i wario arian i ddangos eu bod nhw’n cefnogi neu’n gwerthfawrogi defnyddwyr eraill. Mae’r platfform yn gadael i ddefnyddwyr gynnig ‘cildwrn’ i ddefnyddwyr eraill gyda thaliadau untro i ddangos cefnogaeth neu werthfawrogiad, ac hefyd i danysgrifio i ddefnyddwyr eraill i gael cynnwys neu ryngweithio arbennig drwy opsiwn ‘Super Follow’. Efallai y bydd defnyddwyr, yn enwedig pobl ifanc, yn cael eu denu i ddilyn (‘super following’) eu hoff grëwr fel arwydd o gefnogaeth neu werthfawrogiad ac i gael gafael ar gynnwys arbennig nad yw ar gael i ddilynwyr cyffredin. Nod ‘Super Follows’ yw ennyn diddordeb defnyddwyr a’u hannog i dalu arian i’w hoff grëwr gyda’r potensial o weld cynnwys bonws. Gan y gall crewyr addo cynnwys bonws i’w dilynwyr, efallai y bydd defnyddwyr yn cael eu temtio i gofrestru gyda chynllun tanysgrifio eu hoff grëwr. Os yw’ch plentyn yn dangos diddordeb mewn dilyn crëwr fel ‘super follow’ neu ‘tipping’, siaradwch ag ef/hi i ystyried ffyrdd eraill o gefnogi ei hoffi grëwr.

Awgrymiadau ar gyfer cadw’ch plentyn yn ddiogel

Cyngor cyffredinol

Tra bod rhywfaint o ansicrwydd ynglŷn â dyfodol X, mae defnyddwyr yn cael eu cynghori i ddiogelu eu cyfrifon. Argymhellir y dylai defnyddwyr gael copi o’u harchif.

I gael copi o’ch archif:

• ewch i’r ddewislen gosodiadau yn eich proffil a dewiswch ‘More’
• dewiswch ‘Settings privacy’ a dewiswch ‘Your account’
• dewiswch yr opsiwn ‘Download archive’

Hefyd, cynghorir defnyddwyr i beidio â dileu eu cyfrifon os nad ydynt yn dymuno defnyddio X bellach, oherwydd y perygl y gall rhywun greu cyfrif ffug o dan eu henw. Yn hytrach dylai defnyddwyr ddefnyddio’r ddewislen gosodiadau a dewis ‘Protect your posts.’

Siaradwch â'ch plentyn am fwlio ar-lein a pha mor bwysig yw ymddwyn yn gwrtais a moesegol ar blatfformau digidol. Gall yr hyn sy'n gallu ymddangos yn ddiniwed o'r tu ôl i fysellfwrdd gael effaith sy'n newid bywyd ar rywun sy'n destun cam-drin neu gywilyddio ar y cyfryngau cymdeithasol.

Mae gan X ganllawiau helaeth ar ddiogelwch cyfrif.

Nodwyd achosion lle mae X yn cymryd drosodd cyfrifon er mwyn cael gafael ar eu ‘handles’. Er bod hyn yn anarferol iawn, cofiwch gadw hyn mewn cof wrth greu ‘handle’.