Seiberdrosedd
Adnoddau, canllawiau a gwybodaeth ar gyfer ymarferwyr addysg, dysgwyr a theuluoedd ar seiberdroseddu a chadernid.
- Rhan o
Yr hyn sydd angen i chi ei wybod
Prif bwrpas seiberddiogelwch yw sicrhau bod y dyfeisiau a’r gwasanaethau ar-lein a ddefnyddir at ddibenion personol a phroffesiynol wedi’u diogelu rhag mynediad heb ei awdurdodi, dwyn neu ddifrod. Os yw seiberdroseddwyr yn cael mynediad i’ch dyfais neu gyfrifon fe allan nhw gael gafael ar eich arian, eich gwybodaeth bersonol, neu wybodaeth am eich sefydliad neu ysgol.
Er bod rhai’n ystyried bod seiberddiogelwch yn fater i arbenigwyr technegol mae yna gamau syml y gall pawb eu cymryd i leihau’r risg o gael eu heffeithio gan seiberdroseddwyr. Mae’r rhain yn cynnwys creu a defnyddio cyfrineiriau cryf, sicrhau bod dyfeisiau a meddalwedd yn cynnwys apiau’n cael eu diweddaru’n rheolaidd, gwneud copi wrth gefn o’ch data neu gael amddiffyniad ychwanegol fel dilysu aml-ffactor lle bo’n bosibl.
Mae’n bwysig gallu adnabod y technegau mae seiberdroseddwyr yn eu defnyddio i gael mynediad i ddyfeisiau a gwasanaethau fel gwe-rwydo. E-bost gwe-rwydo yw neges sy’n gofyn i ddefnyddwyr ddilyn dolen i wefan anhysbys a allai lawrlwytho maleiswedd ar eich cyfrifiadur, neu ddwyn cyfrineiriau. Mae bod yn effro i’r technegau hyn a sut y gall technolegau datblygol, fel AI cynhyrchiol, gael eu camddefnyddio i greu mwy o achosion o dwyll a sgamiau soffistigedig ar-lein yn hanfodol er mwyn osgoi ymosodiad seiber.
Canllawiau Llywodraeth Cymru
Hyfforddiant
-
Hyforddiant seiberdiogelwch i staff ysgol
Mae'r modiwl hyfforddi seiberddiogelwch hwn a gynhyrchwyd gan y National Cyber Security Centre (NCSC) wedi'i gynllunio i gefnogi staff ysgolion i helpu i wella gwytnwch seibr eu hysgol.
Gwe-rwydo
-
Gwe-rwydo - peidiwch â bod y dal!
Mae ymosodiadau gwe-rwydo yn mynd yn fwyfwy mwy soffistigedig. Mae'n bwysig deall sut y gallwch chi amddiffyn eich hun a'ch ysgol.
Barn yr arbenigwyr
-
Nid ffrog mohoni: pwysigrwydd amrywiaeth ym maes seiberddiogelwch
Clare Johnson, Rheolwr Partneriaethau ac Allgymorth (Digidol a STEM), Prifysgol De Cymru.
-
Pam mai mater i'r uwch-dim arwain yw seibergadernid, nid mater i'r adran TG
Symon Kendall, Ditectif Ringyll yn Uned Seiberdroseddu Ranbarthol Tarian.
-
‘Blacmel Rhywiol’
Sefydliad Gwylio’r Rhyngrwyd (IWF).
Adnoddau
-
Adnoddau dysgu ac addysgu
Adnoddau i gefnogi ysgolion a’r gymuned ysgol ehangach gyda seiberdrosedd.
Canllaw cyflym i sgamiau ar-lein i rieni a gofalwyr
- Tynnu sylw at sgamiau ar-lein pdf 178 Kb Efallai na fydd y ffeil hon yn hygyrch. Os oes angen fersiwn mwy hygyrch o’r ddogfen hon arnoch, anfonwch ebost os gwelwch yn dda. digital@gov.wales. Dywedwch wrthym y fformat sydd ei angen arnoch. Os ydych yn ddefnyddio technoleg gynorthwyol dywedwch wrthym pa fath
Rhagor o wybodaeth
- Cyber Aware NCSC (Saesneg yn unig)
- NCSC Education and Skills (Saesneg yn unig)
- Action Fraud (Saesneg yn unig), yw canolfan adrodd genedlaethol y DU ar gyfer seiberdrosedd
- Check a website (Saesneg yn unig), adnodd ar-lein hawdd ei ddefnyddio sy'n eich helpu i benderfynu a yw gwefan yn debygol o fod yn gyfreithlon neu'n dwyll
- CyberFirst (Saesneg yn unig)
- Cynllun ymateb ysgolion i ddigwyddiadau seiber