Ystyriaethau gweithredu ac ymarferol

Wrth iddo gael ei weithredu, dylai cwricwlwm ysgol:

• fanteisio ar ystod o dystiolaeth gadarn, gan gynnwys arbenigedd sy'n benodol i ddisgyblaethau lle bo'n briodol, dysgu o ymholiad proffesiynol, gwybodaeth o ymchwil a gwybodaeth leol a chenedlaethol
• cael ei ddatblygu ar y cyd, annog dysgwyr, rhieni, gofalwyr a'r gymuned leol i ddeall a chyfrannu at y broses o ddatblygu'r cwricwlwm. Dylai hefyd fanteisio ar ystod ehangach o arbenigwyr a rhanddeiliaid a all gyfrannu at y dysgu
• bod yn destun myfyrio a chael ei ddiwygio, yn seiliedig ar ddealltwriaeth a feithrinwyd drwy bob agwedd ar y dysgu ac addysgu, a chael ei gefnogi gan ymholiad proffesiynol
• cael ei ategu gan addysgeg effeithiol

Defnyddio tystiolaeth ac arbenigedd

Dylai'r dysgu ac addysgu gael eu llywio gan dystiolaeth ac arbenigedd cadarn. Dylai hyn gynnwys:

• arbenigedd sy'n benodol i ddisgyblaeth, a ddaw'n gynyddol berthnasol wrth ddatblygu cwricwlwm wrth i ddysgwyr wneud cynnydd. Mae'r canllawiau hyn yn hyrwyddo dulliau rhyngddisgyblaethol ond hefyd yn cydnabod pwysigrwydd arbenigedd sy'n benodol i ddisgyblaeth yn hynny o beth
• dealltwriaeth o ymchwil a thystiolaeth addysgol o ansawdd uchel
• gwybodaeth berthnasol am ddysgwyr a'u cymunedau
• dysgu o ymholiad proffesiynol
• tystiolaeth ac arbenigedd a rennir drwy rwydweithiau lleol, clwstwr, rhanbarthol a chenedlaethol
• partneriaeth ag addysg bellach ac addysg uwch
• dysgu proffesiynol

Datblygu ar y cyd

Gweithio gyda lleoliadau, ysgolion a sefydliadau addysg bellach eraill

Mae gweithio gydag lleoliadau, ysgolion, a sefydliadau addysg bellach yn cynnig cyfleoedd pwysig i rannu dysgu a datblygu profiadau cydgysylltiedig i ddysgwyr ar hyd eu taith ddysgu. Yn benodol, mae cydweithredu rhwng lleoliadau, ysgolion, a sefydliadau addysg bellach yn cefnogi'r canlynol.

Creu dealltwriaeth a rennir o'r broses cynllunio cwricwlwm (gan gynnwys asesu) a chynnydd

Er mwyn sicrhau tegwch i ddysgwyr o fewn ardal leol a ledled Cymru, mae'n bwysig sichau dealltwriaeth a rennir o hanfodion y broses cynllunio cwricwlwm, ynghyd â dealltwriaeth a rennir o gynnydd dysgwyr, gan gynnwys disgwyliadau o beth yw cynnydd ac ar ba gyflymder y gallai dysgwyr wneud cynnydd. Dylai’r ddealltwriaeth a rennir hon gael ei datblygu drwy ddysgu proffesiynol a fel proses parhaus o fewn ac ar draws ysgolion y mae trafodaeth broffesiynol barhaus yn rhan hanfodol ohoni. Drwy weithio drwy glystyrau a rhwydweithiau, gall ysgolion ac ymarferwyr rannu a phrofi eu dealltwriaeth ei gilydd o gynnydd, gan gydweithredu i ddatblygu dulliau a rennir o ran cynllunio cwricwlwm. 

Pontio

Dylai ysgolion ystyried sut y gall cydweithredu gefnogi'r broses o gynllunio continwwm ar draws gwahanol gyfnodau pontio, yn arbennig ar gyfer y dysgwyr mwyaf agored i niwed. Dylai'r dysgwr fod wrth wraidd y broses bontio. Mae proses bontio effeithiol yn ymwneud â helpu pob dysgwr i symud yn esmwyth ar hyd y continwwm dysgu wrth iddo symud rhwng gwahanol grwpiau, gwahanol ddosbarthiadau, gwahanol flynyddoedd a gwahanol leoliadau. Dylai sicrhau lles pob dysgwr fod yn rhan bwysig ac annatod o'r broses, gan gydnabod anghenion unigolion ac, ar yr un pryd, eu cefnogi i barhau i ddysgu a gwneud cynnydd yn eu dysgu. 

Rhannu arferion gorau

Dylai ysgolion ac ymarferwyr gydweithredu i feithrin dealltwriaeth o'r hyn sy'n sail i ddulliau ac arferion llwyddiannus.  

Mae Gweinidogion Cymru, gan weithio gyda chonsortia rhanbarthol a rhanddeiliaid eraill, yn datblygu rhwydweithiau i gefnogi a rhannu dysgu ar gyfer ymarferwyr er mwyn cefnogi dealltwriaeth o Fframwaith Cwricwlwm  i Gymru. Caiff rhagor o wybodaeth am y rhain ei darparu yn 2020 a 2021.

Mewnbwn dysgwyr

Dylai'r cynnwys a ddewisir ar gyfer y cwricwlwm ystyried mewnbwn dysgwyr a dylai gynnig cyfleoedd cynyddol i ddysgwyr er mwyn helpu i gyfeirio'u dysgu wrth iddyn nhw wneud cynnydd. Dylid rhoi ystyriaeth ddifrifol i farn dysgwyr am eu profiadau ac am beth, sut a ble y dylen nhw ddysgu wrth gynllunio cwricwlwm. Mae cyfranogiad yn un o egwyddorion allweddol CCUHP a bydd galluogi cyfranogiad yn creu cwricwlwm diddorol a fydd yn ymateb i ddiddordebau, anghenion a blaenoriaethau'r dysgwyr. Proses yw cyfranogiad, sy'n cefnogi deialog rhwng dysgwyr a gweithwyr proffesiynol. Mae angen iddi fod yn broses ddiogel, galluogol a chynhwysol ac mae ynddi'i hun yn brofiad dysgu gwerthfawr, sy'n cefnogi ymholi a meddwl yn feirniadol.  

Dylai dysgwyr gael gwybod am y broses y mae'r ysgol yn ei dilyn i gynllunio’r cwricwlwm a dylen nhw gael cyfleoedd i gymryd rhan yn y broses o wneud penderfyniadau. Dylid dangos i ddysgwyr yn glir sut y maen nhw wedi dylanwadu ar benderfyniadau, gan roi adborth am y penderfyniadau a wnaed a pham. 

Mae'n bwysig cydnabod bod gwahanol lefelau o gyfranogiad, a bod modd galluogi dysgwyr i gymryd rhan yn y broses o gynllunio cwricwlwm mewn gwahanol ffyrdd. Gall dysgwyr gael gwybod am benderfyniadau, gellir ymgynghori â nhw am benderfyniadau, gallan nhw rannu'r broses o wneud penderfyniadau ag oedolion, neu gallan nhw berchenogi'r broses o wneud penderfyniadau a phennu eu meysydd a'u cwestiynau eu hunain i'w hystyried gan gymuned ehangach yr ysgol. Bydd gwahanol ffurfiau yn briodol ar wahanol bwyntiau yn y broses o gynllunio cwricwlwm.

Dylai'r broses o gynlllunio cwricwlwm hefyd ddefnyddio strwythur sy'n sicrhau bod pob grwp o blant yn gallu cymryd rhan, gan gynnwys y rheini a all gael eu hymyleiddio.

Gall cynnwys dysgwyr yn uniongyrchol yn y broses o gynllunio’u cwricwlwm gynnwys y camau canlynol. 

• Galluogi dysgwyr i wneud dewisiadau am beth a sut y maen nhw’n dysgu.
• Casglu adborth ansoddol ar ôl profiadau dysgu, sy'n llywio'r broses barhaus o gynllunio cwricwlwm.
• Ystyried safbwyntiau dysgwyr o ddydd i ddydd yn yr ystafell ddosbarth drwy addysgeg gyfranogol.
• Cynnwys dysgwyr yn y broses o bennu blaenoriaethau ar gyfer y cwricwlwm ac ar gyfer cynnwys dysgu.
• Sicrhau bod adnoddau i gefnogi cyfranogiad.
• Sicrhau bod ymgynghori, dadansoddiad o safbwyntiau dysgwyr ac adborth wedi'u cynnwys fel camau yn y broses o gynllunio a gwerthuso cwricwlwm.
• Sicrhau bod adborth yn cael ei roi i ddysgwyr a staff ar ganlyniadau cyfraniadau llais y dysgwr, a bod hyn yn cael ei ystyried yn yr amser a ddyrennir ar gyfer cynllunio’r cwricwlwm.
• Sicrhau bod dysgwyr yn cael gwybod am broses yr ysgol o ddylunio'r cwricwlwm mewn iaith a fformat hygyrch, er mwyn iddyn nhw wybod pa gyfleoedd sydd ar gael iddyn nhw gymryd rhan yn y broses

Gweithio gyda rhieni, gofalwyr a rhanddeiliaid

Wrth ddatblygu eu cwricwlwm, dylai ysgolion gynnwys dysgwyr, rhieni, gofalwyr, asiantaethau partner a'r gymuned leol. Mae hon yn ffordd bwysig o sicrhau bod y cwricwlwm yn diwallu anghenion y dysgwyr a'i fod yn ddilys i'w cyd-destun o fewn y fframwaith cenedlaethol. Mae ysgolion ac ymarferwyr hefyd yn chwarae rôl hanfodol wrth sicrhau bod dysgwyr, rhieni, gofalwyr a chymunedau yn deall y weledigaeth a'r ethos sy'n sail i'r cwricwlwm. 

Dylai dysgwyr, rhieni, gofalwyr a'r gymuned leol gael cyfle i gyfrannu at y broses o gynllunio’r cwricwlwm. Mae cyfathrebu'n effeithiol â rhieni a gofalwyr yn barhaus yn ffordd bwysig o feithrin cydberthnasau cadarnhaol er mwyn ymgysylltu â nhw mewn ffordd bwrpasol ac ystyrlon. Os caiff hyn ei wneud yn dda, gall hyrwyddo cynnydd dysgwyr drwy helpu rhieni a gofalwyr i ddeall sut y gallan nhw gefnogi dysgu yn yr ysgol a'r tu allan iddi. Dylai cwricwla ysgolion hefyd gydnabod ac adlewyrchu anghenion a chyd-destunau'r cymunedau yn yr ysgol a thu hwnt.  Dylai ymarferwyr hefyd geisio cydweithredu a manteisio ar ystod o arbenigwyr a rhanddeiliaid a all gyfrannu at ddysgu, gan ddarparu profiadau unigryw a chyfoethogol i ddysgwyr.