Canllawiau Dod â’ch Dyfais eich Hun

Trosolwg

Mae’r canllawiau hyn yn amlinellu rhai o’r prif ystyriaethau wrth weithredu cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun. Oherwydd y cymhlethdodau sy’n gysylltiedig â chynlluniau o’r fath, argymhellir yn gryf eich bod yn trafod unrhyw drefniadau gyda’ch Partner Cymorth Technoleg Addysg yn gyntaf.

Mae cynlluniau Dod â’ch Dyfais eich Hun yn caniatáu i ddysgwyr a/neu athrawon ddefnyddio eu ‘dyfeisiau personol’ i addysgu a dysgu yn y dosbarth. Gall ‘dyfeisiau personol’ gynnwys amrywiaeth eang o ddyfeisiau, gan gynnwys ffonau clyfar, gliniaduron a chyfrifiaduron llechen.

Mae cynlluniau Dod â’ch Dyfais eich Hun yn ei gwneud yn bosibl cysylltu ‘dyfeisiau personol’ â rhwydwaith TGCh ysgolion, gan gynyddu mynediad i rwydwaith ‘gwesteion/y cyhoedd’, ond dylid nodi y gall ystod y gwasanaethau sydd ar gael amrywio’n fawr. Fel rheol, nid yw cynlluniau Dod â’ch Dyfais eich Hun yn caniatáu mynediad i ffeiliau neu yriannau rhwydwaith safle, er bod hyn yn bosibl gyda’r gwasanaethau rhwydwaith, y rheolaethau diogelwch a’r gweithdrefnau ysgol iawn.

Mae opsiynau eraill y byddwch am eu hystyried efallai cyn penderfynu p’un a fyddai cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun yn gweithio yn eich ysgol chi. Dylech drafod yr opsiynau amrywiol gyda’ch Partner Cymorth Technoleg Addysg a all roi cyngor ar yr hyn sydd ar gael o fewn eich awdurdod lleol.

Seilwaith TG lleol

Bydd angen seilwaith cadarn er mwyn sicrhau diogelwch y dysgwyr, ond hefyd ddiogelwch y gwasanaeth. Gallai cynnydd yn nifer y dyfeisiau a’r traffig data gael effaith sylweddol hefyd ar y rhwydwaith presennol. Gall eich Partner Cymorth Technoleg Addysg roi cyngor ynghylch p’un a oes angen buddsoddi’n fwy yn seilwaith yr ysgol er mwyn sicrhau cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun effeithiol.

Ystyriaethau polisi ychwanegol

Gall cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun godi cwestiynau rheoli y mae angen eu hystyried a chynllunio ar eu cyfer ymlaen llaw. Cyn gweithredu cynllun o’r fath, felly, dylid sefydlu polisïau cadarn, gan gynnwys, ymhlith elfennau eraill:

• Y defnydd sy’n dderbyniol gan y staff a’r dysgwyr
• Diogelwch a chyfleuster hidlo’r rhyngrwyd

Dylid datblygu polisi newydd ar gyfer cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun a’i integreiddio â pholisïau sydd eisoes yn bodoli. Dylai eich Partner Cymorth Technoleg Addysg allu eich helpu i ddod o hyd i gydbwysedd rhwng diogelwch yr ysgol a phreifatrwydd personol y dysgwyr.

Dyma rai elfennau arferol mewn polisi Dod â’ch Dyfais eich Hun:

• Mathau o ddyfeisiau a gymeradwywyd
• Perchnogaeth data a diogelwch
• Lefelau cymorth TG a ddarperir ar gyfer dyfeisiau personol
• Rheoli achosion, ee colli, dwyn neu ddifrodi dyfais;
• Pryd y ceir defnyddio dyfeisiau
• Sut y gall athrawon ymgorffori neu reoli’r defnydd ohonynt mewn gwersi
• Goblygiadau eu camddefnyddio

Bydd angen i’r ysgol ystyried hefyd elfennau Iechyd a Diogelwch cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun, megis Cyfarpar Sgrin Arddangos; treulio gormod o amser o flaen sgrin; a hwylustod mynediad i’r dyfeisiau.

Parodrwydd staff

Bydd angen i’r ysgol ystyried sut y caiff cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun ei ddefnyddio a sut y gall staff gefnogi dysgwyr yn briodol. Dylid ystyried sut caiff gwersi eu haddysgu a sut y caiff defnydd o’r dyfeisiau ei reoli yn y gwersi hynny. Dylech ystyried p’un a yw’n ofynnol defnyddio rhai o raglenni penodol (lleol) yr ysgol neu p’un a allwch ddibynnu ar feddalwedd cwmwl (ee Hwb). Bydd eich Partner Cymorth Technoleg Addysg yn gallu eich helpu gyda’r ystyriaethau hyn.

Bydd angen i’r ysgol ystyried hefyd sut y bydd athrawon yn cynllunio eu gwersi o amgylch yr amrywiaeth bosibl o ddyfeisiau a systemau gweithredu. Gweler hefyd yr adran ar gyfyngiadau.

Diogelu a seiberddiogelwch

Mae dyletswydd statudol ar bob ysgol i weithredu mewn ffordd sy’n ystyried yr angen i ddiogelu a hyrwyddo lles plant fel yr amlinellir yn Cadw dysgwyr yn ddiogel.

Fel rhan o’r gwaith o gynllunio a gweithredu unrhyw gynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun, mae’n hynod bwysig bod ysgolion yn rhoi sylw i ddiogelwch eu dysgwyr. Bydd angen i ysgolion, mewn cydweithrediad â’u Partner Cymorth Technoleg Addysg, ystyried pa brosesau, gweithdrefnau neu gyfyngiadau hyd yn oed y bydd eu hangen. Byddai’n arfer da llunio polisi ar gyfer y cynllun sy’n gydnaws â pholisïau diogelwch cyffredinol a diogelwch ar-lein.

Bydd angen i ysgolion drafod hefyd ddiogelwch y dyfeisiau a sicrhau bod eu Partneriaid Cymorth Technoleg Addysg wedi ystyried mesurau seiberddiogelwch priodol. Mae cyngor y Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol ar seiberddiogelwch cynlluniau Dod â’ch Dyfais eich Hun yn awgrymu nifer o faterion sydd angen sylw.

GDPR

Mae cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun yn ei gwneud yn bosibl i ddyfeisiau personol amrywiol gael mynediad i rwydwaith yr ysgol, ac efallai i ddata personol a gedwir gan yr ysgol. Gallai hyn godi nifer o gwestiynau i reolwr y data mewn perthynas â rhwymedigaethau GDPR. 

Mae GDPR yn nodi’n benodol bod yn rhaid i ddata personol fod o dan reolaeth rheolwr y data sy’n gyfrifol amdano bob amser (ni waeth pwy yw perchennog y ddyfais). Un o nodweddion sylfaenol cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun yw mai’r defnyddiwr sy’n berchen ar y ddyfais ac yn ei chynnal a’i chadw. Mae hynny’n golygu y bydd gan reolwr y data lai o lawer o reolaeth dros ystod eang o ddyfeisiau, o gymharu â dyfeisiau a gefnogir ac a reolir gan ysgol.

Mae Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth yn cynnig cyngor ac arweiniad i sefydliadau sy’n ystyried cynllyn Dod â’ch Dyfais eich Hun.  

Cyfrifoldebau cyfreithiol

Bydd angen i’r ysgol ystyried telerau ac amodau perthnasol defnyddio cynlluniau o’r fath er mwyn diogelu’r ysgol a pherchennog y ddyfais.

Dylai’r ysgol ystyried, er enghraifft, sut i reoli’r posibiliadau o ran colli, difrodi a/neu ddwyn dyfeisiau. Byddai angen i’r ysgol ystyried pwy sy’n gyfrifol am y ddyfais yn ystod y diwrnod ysgol (hy yr ysgol neu berchennog y ddyfais) a dylai holi p’un a oes angen yswiriant ychwanegol.

Cyfyngiadau ar ddyfeisiau

Bydd angen i’r ysgol ystyried pa dechnoleg a ganiateir o dan gynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun, a ph’un a yw pob dyfais yn cyd-fynd â chyfyngiadau’r seilwaith presennol.

Bydd angen i’r ysgol ystyried sut y gall gefnogi modelau diweddaraf dyfeisiau newydd, modelau hyn a systemau gweithredu gwahanol.

Bydd eich Partner Cymorth Technoleg Addysg yn gallu rhoi cyngor a chyfarwyddyd ichi yn y maes hwn, ac ynghylch unrhyw gyfyngiadau o ran y gefnogaeth sydd ar gael ar gyfer dyfeisiau personol.

Goblygiadau trwyddedu

Bydd angen i’r ysgol ystyried sut caiff trwyddedau meddalwedd rhaglenni hanfodol eu rheoli. Mae’n bwysig ystyried p’un a fydd trefniadau trwyddedu’r ysgol yn ddigonol ar gyfer dyfeisiau personol. Mae’n werth nodi bod trefniant trwyddedu cenedlaethol Microsoft yn caniatáu i athrawon a dysgwyr osod rhaglenni sylfaenol Microsoft ar ddyfeisiau personol.

Bydd eich Partner Cymorth Technoleg Addysg yn gallu rhoi cyngor a chyfarwyddyd pellach ichi yn y maes hwn. 

Goblygiadau Partneriaeth Gymorth Technoleg Addysg

Bydd angen i ysgolion ystyried p’un a yw ei Phartner Cymorth Technoleg Addysg yn barod ar gyfer trefniant Dod â’ch Dyfais eich Hun ac yn gallu ei gefnogi. Mae yna ystod eang o reolaethau technegol y byddai angen eu hystyried. Yn eu plith mae Rheoli Dyfeisiau Symudol; dilysu effeithiol a model rheoli mynediad priodol. Fodd bynnag, bydd unrhyw reolaethau technegol yn dibynnu ar ddiffiniad yr ysgol o gynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun, integredd y ddyfais sylfaenol a’r effaith ar y defnydd ohoni.

Mae angen i’r ysgol ddeall pa gyfyngiadau neu eithriadau y gallai’r Partner Cymorth Technoleg Addysg eu pennu. Mae angen i ysgolion deimlo’n gyffyrddus bod y lefel iawn o gymorth a chefnogaeth ar gael. Dylai’r trefniadau cymorth perthnasol ar gyfer mynd i’r afael ag unrhyw broblemau adlewyrchu hyn.

Dylech drafod gyda’ch Partner Cymorth Technoleg Addysg sut y byddai’n rheoli ac yn cefnogi cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun, a beth fyddai rhwymedigaethau a chyfrifoldebau yr ysgol.

Materion economaidd-gymdeithasol

Bydd angen i’r ysgol ystyried yr effaith ar y gwahaniaethau economaidd-gymdeithasol ymhlith ei disgyblion ac unrhyw broblemau a allai godi yn sgil hynny. Dylid ystyried cydraddoldeb a chysondeb o ran y dysgwyr yn ogystal â’r pwyntiau mwy cyffredinol a nodwyd yn yr adran ar ddiogelwch uchod.

Gall eich Partner Cymorth Technoleg Addysg roi cyngor a chyfarwyddyd pellach ichi yn y maes hwn.

Ystyriaethau ffisegol

Bydd angen i’r ysgol ystyried hefyd yr angen posibl am fannau gwefru ychwanegol a chyfleusterau diogel i gadw dyfeisiau yn ystod y diwrnod ysgol. 

Gall eich Partner Cymorth Technoleg Addysg roi cyngor a chyfarwyddyd pellach ichi ar yr ystyriaethau ffisegol ychwanegol y bydd eu hangen er mwyn gweithredu cynllun Dod â’ch Dyfais eich Hun effeithiol.